کتاب باز

گپ و گفتی درباره کتاب‌هایی که خوانده‌اند مرا

گپ و گفتی درباره کتاب‌هایی که خوانده‌اند مرا

مطمئن بودم که اگر بخواهم روزی روزگاری درباره کتاب بالینی­‌ام بنویسم، حتما و حتما و حتما هیس در صدر لیست قرار می‌­گیرد. هیس برای من فقط یک داستان نیست، خودم را لابه­‌لای خط به خط داستان حس می‌کنم؛ وقتی «جهان­شاه» عزیز حرف می‌­زند یا اسم «مجید» می‌آید؛ وقتی سرتیزک را می‌کشد: «مثل راننده­‌های شرکت واحد بلند و کشیده گفتم: نبود؟ گفت: برو و رگ گردنش را زدم. آرام گفت: آخ! و خون با سرعت از گردنش دوید توی کاسه گل­ مرغی. سرتیزک هنوز بالای سرش بود...»

 

 

نه! من سادیسم ندارم. کاتب داستان هم ندارد لابد. هیس لایه‌­ای از وجود هر کسی از ماست که گاه بیرون می‌زند؛ هرچه قدر که فرهیخته و جنتلمن و آقامنش باشیم، خشونت را نمی‌توانیم حذف کنیم از زندگی­‌هامان. یک روز، یک جایی بالاخره می‌زند بیرون این زور ماسیده در بازو و فریاد خفه­ شده در گلو؛ یا می­‌شود سیلی به کسی یا داد بر سر کسی یا... یا سرتیزک جهان­شاه.

 

 

هیس، هم مائده دارد، هم وصف و هم تجلی. راحت­ راحت و بی­‌تعارف که بخواهم بگویم در عین خشونت و خون و خون­ریزی در داستان، حس می‌­کنی جایی از روحت غلغلک شده و انسان­‌تر شده­‌ای یا حداقل انسانی‌تر فکر می‌کنی. این‌که می‌گویم مائده دارد منظورم همین حس است. وصف هم که داستان تمام داستان است؛ وصف انسان‌های بی­چاره، مانده و رانده و ندانم ­کار. تجلی‌­اش می­‌شود: «... بی­ آن­که بخواهم زدم زیر آواز. و بعد قطره اشکی را دیدم که افتاد روی کاغذ اسم‌­ها. نمی‌خواستم به روی خودم بیاورم اما نشد. بغضم ترکید. نشستم زارزار گریه کردم...»

 

 

خب! هیس کتاب بالینی من است و احتمالا حق دارم که چنین جان­شیفته درباره­اش بنویسم. جای نقد هم اگر دارد این­جا نیست. من این کتاب را دوست دارم و پیشنهادش می­کنم به کسانی که کمی اهل هیجان­ اند. هیس خواندن کار سختی­ست اما از آن سختی­ها که شیرینی تهش بدجور می­چسبد.

 

 

اطلاعات کتاب: هیس... سال 78 و توسط انتشارات ققنوس منتشر شد. دور جدید فعالیت‌های ققنوس تازه آغاز شده بود و هیس از اولین محصولات این دور جدید بود. برای همین هم به عطف یا پشت جلد که نگاه بکنید، «داستان ایرانی 2» را خواهید دید. سال 78، درست میانه‌های بهار اصلاحات بود و در این بهار هم ادبیات رونقی داشت و هم سینما و هم روزنامه‌نگاری. سال 79، هیس جایزه کتاب سال منتقدان و روزنامه‌نگاران را از آن خود کرد و نام محمدرضا کاتب بر سر زبان‌ها افتاد.

 

 

از کاتب قبل­تر چند رمان نوجوان و بعدتر رمان‌­های پستی و وقت تقصیر (انتشارات نیلوفر) و آفتاب‌پرست نازنین (نشر هیلا) چاپ شد. کاتب از نویسندگان حلقه مسجد الجواد است؛ جایی که بچه­ مذهبی­‌های علاقه‌مند به ادبیات، تمرین داستان­‌نویسی و داستان­‌خوانی داشتند.  

 

 

هیس تا سال 88، 4 بار تجدید چاپ شده و  قیمتش از 1800 تومان به 4500 رسیده بود. از 88 تا 94 هم 4 بار دیگر تجدید چاپ شده تا بشود یکی از پرفروش‌ترین‌های ادبیات داستانی سال‌های اخیر.

 

 

نویسنده: محمدرضا کاتب

 

 

ناشر: ققنوس

 

 

نوبت چاپ: هشتم، 1394

 

 

شابک: 9-205-311-964-978                       

 

 

قطع: رقعی  

 

 

 

قیمت: 288 صفحه، 16000 تومان

 

 

آدمی را فرض کنید که توسط یک تمساح بلیعده شده و حالا دارد برای پول درآوردن از موقعیت جدیدش خیالبافی می‌کند و برنامه‌ریزی؛ یا کسی که تحقیر فقر را می‌پذیرد اما بعد از مرگش معلوم می‌شود برای یک زندگی بهتر پول داشته، یا آدم کلاشی که با دیدن دختری 11 ساله که می‌داند جهیزیه قابل توجهی دارد، برای تصاحب این ثروت نقشه می‌کشد و موفق هم می‌شود... این‌ها ایده‌های جذابی برای نوشتن است اما احتمالاً هیچ‌کس نمی‌تواند در چند صفحه، با ذکر جزئیات و با زبانی طنزگونه داستان را روایت کند جز فئودور داستایفسکی.

رویای آدم مضحک، شامل هفت داستان کوتاه این نویسنده شهیر روس است که همگی در یک نکته مشترکند؛ در خلال خواندن‌شان محال است نخندید. آقای پروخارچین، پولزونکوف، دزد شرافتمند، درخت کریسمس و ازدواج، ماری دهقان، کروکودیل و رویای آدم مضحک نام داستان‌هایی‌‌ست که به قول مترجم از خلال آن می‌توان به نبوغ داستان‌پردازی نویسنده پی برد. شاید به نظر برسد استفاده از تعابیری مثل «نبوغ نویسنده»، یک شعار معمول برای معرفی یک کتاب است اما اگر زحمت خواندن داستان‌ها را بر خود هموار کنید احتمالاً نتیجه‌ای غیر از این نخواهید گرفت؛ آن‌جا که می‌بینید داستان دیگری در داستان اصلی آغاز شده و هر دو با هم و در جایی که کمترین امکان را دارد تمام می‌شود، آن‌جا که می‌بینید نویسنده با آوردن جزئیات و مکالمات بی‌ربط، فضای زندگی مردمش را تصویر کرده و شخصیت آدم‌هایش را ساخته و آن‌جا که ناخودآگاه از اتفاقات داستان لبخند بر لب‌تان می‌نشیند.

اطلاعات کتاب: رویای آدم مضحک، نمونه یک کتاب کامل است. یعنی اگر کامل بخوانی‌اش، نویسنده و اثرش را کامل می‌شناسی. رضا رضایی در مقدمه‌ای جذاب، فرازهای مهم زندگی داستایوفسکی را تشریح کرده و گفته که هر کدام از داستان‌های کتاب در چه دوره و شرایطی نوشته شده است. در انتهای کتاب هم تقویم زندگی نویسنده آمده.

داستان‌ها از ترجمه انگلیسی به فارسی ترجمه شده و البته مترجم گفته که ترجمه‌های انگلیسی را با کارهای دیگری هم تطبیق داده است.

این کتاب از مجموعه کتاب‌های جیبی نشر ماهی است که سر و شکل و محتوای‌شان نظر خیلی‌ها درباره کتاب جیبی را عوض کرد. کتاب شکیل است، کاغذ و چاپ و صحافی‌اش درست است و قیمتش مناسب.

نویسنده: فیودور داستایفسکی

مترجم: رضا رضایی

ناشر: ماهی

نوبت چاپ: هفتم، پاییز 1394

شابک: 5-15- 9971-964-978

قطع: جیبی

قیمت: 9500 تومان

برای بعضی کتاب­ ها نمی­ شود دلیل آورد، نمی­ شود گفت بخوانید که فلان و فلان شود یا متوجه فلان چیز شوید. بعضی کتاب­ ها روح دارند حتی اگر از اول به قصد کتاب نوشته نشده باشند. بعضی کتاب­ ها را باید خواند برای این ­که باید خواند.

«روح پراگ» یکی از این دسته کتاب­‌هاست؛ مجموعه مقالاتی از ایوان کلیما درباره ادبیات و فرهنگ. کلیما جزء آن نسلی‌ست که نشان داد بدون اسلحه هم می‌شود بساط سرنیزه را برچید. کلیما از دسته کسانی­ست که اثبات کردند تیغ فرهنگ برنده‌­تر از تیغ چکمه ­پوشان کله­‌پوک است. او در کودکی طعم اشغال کشورش توسط ارتش آلمان نازی را چشید؛ به اردوگاه کار اجباری فرستاده شد و تنها چیزی شبیه معجزه، باعث شد به جرم یهودی بودن سوزانده نشود. این آزادی کمی دوام آورد، پاییز 1968، بهار پراگ تمام شد و تانک‌های شوروی کشورش را اشغال کردند. کسانی چون کوندرا و بسیاری از نویسندگان دیگر مجبور به ترک چکوسلواکی شد. کلیما اما ماند و البته ممنوع­‌القلم شد. «سامیزدات» را به همراه گروهی از نویسندگان دیگر سازمان‌دهی کرد که بولتنی مخفیانه بود و در آن شعر و داستان درج می‌شد. ادبیات زیرزمینی، چنان مورد استقبال مردم قرار ­گرفت که خودش می‌­گوید در طول بیست سال، بیش از دویست نشریه و هزاران جلد کتاب، به این شیوه در چک منتشر شد.

نکته جالب این­جا بود که هر نسخه از این نشریات یا کتاب‌ها، می­‌توانست با مجازات مرگ مواجه شود. با این حال به دست هرکس که می‌­رسید شروع می‌کرد به رونویسی و انتشار آن.

بیست سال زمان برد که این شیوه مبارزه، حکومت کمونیستی را به زیر بکشید. اولین انقلاب بدون خشونت از پراگ آغاز شد و به تمام جهان سرایت کرد...

اطلاعات کتاب: از روح پراگ دو ترجمه منتشر شده؛ ترجمه خشایار دیهیمی را نشر نی چاپ کرده و ترجمه فروغ پوریاوری را نشر آگه. هر دو ناشر، بسیار معتبرند و هر دو مترجم بسیار نام ­آور اما من ترجمه خانم پوریاوری را بیشتر دوست داشتم چون به نظرم خوش ­خوان­ تر است.

چاپ اول کتاب، بهار 87 به بازار آمده با تیراژ خجالت ­آور 1100 نسخه و قیمت 3200 تومان. این چاپ شامل 21 مقاله و گفت­ وگوست و 250 صفحه دارد. اگر حوصله همه کتاب را ندارید، مقاله کلیما درباره فرانتس کافکا را حداقل بخوانید و گفت‌وگویش با فیلیپ راث را.   

نویسنده: ایوان کلیما

مترجم: فروغ پوریاوری

ناشر: آگاه

نوبت چاپ: پنجم، 1394

شابک:  8-4-16329-964-978

قطع: رقعی

قیمت: 246 صفحه، 14000 تومان

 

شک‌ویقین را باید کلیدواژه شناخت رنه دکارت دانست. او از پایه­گذاران فلسفه پسارنسانسی بود که برای عقل، اصالت قائل است. بر این اساس، تنها اموری از نظر فلاسفه پذیرفته است که قابلیت اثبات توسط عقل را داشته باشد و نتیجه دو دوتا چهارتایی بدهد...

در مورد دکارت و عقایدش بی­شمار کتاب منتشر شده و فارسی‌زبانان هم از مدت­ها قبل با وی آشنا شده­اند. اما یکی از جدیدترین پژوهش­ها در مورد اندیشه دکارت، کتابی است با عنوان «تأملاتی در باب تأملات دکارت» به قلم سیدمصطفی شهرآیینی.

شاید بتوان یکی از دلایل جامعیت و مفید بودن این کتاب در شناخت دکارت را مقدمه دکتر رضا داوری‌اردکانی بر آن دانست. آن­جا که می­نویسد: «وقتی نوشته دکتر شهرآیینی را می‌خواندم، از این­که شرح روشن و زنده­ای از دکارت فراهم آمده است خوش‌وقت بودم و تواضع شارح و نویسنده را تحسین می­کردم. ایشان بر این نظر بود که بهتر است قبل از آن­که به نقد بپردازیم، به علم و فهم کافی برسیم و اگر پیش از درک و فهم فلسفه­ای درصدد نقد آن برآییم، به فلسفه آسیب می­رسانیم... تأملاتی در باب تأملات دکارت کتابی است که با دقت و به زبانی خوب و روان نوشته شده و اهل فلسفه ما و به خصوص دانشجویان می­توانند از آن فواید بسیار برنذ.»

اطلاعات کتاب: تأملاتی در باب تأملات دکارت، ویراسته رساله دکترای نویسنده است. در بخش اول، ساختار و سبک و گونه ادبی تأملات بررسی شده، بخش دوم «روش شک یا روش تحلیل؟» نام دارد و در بخش­های بعدی تأمل­های شش­گانه دکارت مورد بحث قرار گرفته. پس از خاتمه، منابع، نمایه اشخاص، نمایه آثار، نمایه اصطلاحات و نمایه مکان­ها آمده است.

نویسنده: سیدمصطفی شهرآیینی

ناشر: ققنوس

نوبت چاپ: اول، تابستان 1389

شابک:  6-855-311-964-978

قطع: رقعی

قیمت: 336 صفحه، 6500 تومان